Είναι αρκετά σύνηθες να παρατηρούνται τραυματισμοί στην περιοχή του στόματος στους αθλητές, κυρίως σε όσους ασχολούνται με αθλήματα όπου υπάρχει σωματική επαφή, όπως το μπάσκετ, το βόλεϊ, το ποδόσφαιρο, το πόλο, η πυγμαχία, και κυρίως  οι πολεμικές τέχνες.

Ο αθλητικός στοματικός νάρθηκας είναι κατασκευασμένος από ελαστικό υλικό με αντοχή στην παραμόρφωση, η χρήση του οποίου βοηθάει στον περιορισμό του τραυματισμού των δοντιών, της κροταφογναθικής άρθρωσης, των οστών της άνω και κάτω γνάθου και τέλος των ενδοστοματικών και περιστοματικών ιστών.

Ο μηχανισμός δράσης του αθλητικού νάρθηκα συνίσταται στην απορρόφηση της ενέργειας και τη διασπορά της, ώστε οι συνέπειες του κτυπήματος να μην είναι κλινικά σημαντικές. Ο νάρθηκας παρεμβάλλεται μεταξύ των δοντιών και λόγω του πάχους του, κατά τη σύγκλειση των δοντιών απομακρύνει τον κόνδυλο της κάτω γνάθου από την κροταφική γλήνη. Έτσι, σε περίπτωση κτυπήματος στην κάτω γνάθο ο κόνδυλος εμποδίζεται να κτυπήσει βίαια στη βάση του κρανίου και να τραυματιστεί. Επίσης, λόγω της ελαστικότητάς του ο νάρθηκας μειώνει την ένταση του κτυπήματος προστατεύοντας τον εγκέφαλο από πιθανή διάσειση.

Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι αθλητικού νάρθηκα, ο πρώτος  περιλαμβάνει τους προκατασκευασμένους νάρθηκες του εμπορίου, ο δεύτερος τους ημιπροκατασκευασμένους που προσαρμόζονται στο στόμα του αθλητή και ο τρίτος τους εξατομικευμένους ατομικούς νάρθηκες που κατασκευάζονται σε εκμαγεία.

Ο τρίτος νάρθηκας, ο εξατομικευμένος, κατασκευάζεται εξολοκλήρου σε εκμαγείο του αθλητή μετά τη λήψη αποτυπώματος και είναι αυτός που κατασκευάζουμε στο ιατρείο μας. Οι νάρθηκες αυτοί υπερέχουν από όλους τους άλλους τύπους, καθότι έχουν την καλύτερη συγκράτηση, πολύ μικρό βαθμό παρεμπόδισης της αναπνοής και ομιλίας, μικρότερο όγκο, άριστη εφαρμογή και είναι καλύτερα ανεκτοί από τους αθλητές. Το πάχος τους μπορεί να ελεγχθεί κατά την εργαστηριακή τους κατασκευή, ώστε να παρέχουν τη μέγιστη δυνατή προστασία.

Ο νάρθηκας θα πρέπει να κατασκευάζεται υπό την επίβλεψη του οδοντίατρου και το τελικό προϊόν θα πρέπει να έχει τις εξής ιδιότητες και προδιαγραφές:

• Να έχει κατασκευαστεί μετά από τη λήψη αποτυπώματος των δοντιών του αθλητή και τη δημιουργία γύψινου εκμαγείου.
• Να έχει κατάλληλο πάχος σε όλες τις περιοχές του νάρθηκα για να εξασφαλίσει απόσβεση των δυνάμεων μετά από κτύπημα. Πιο ειδικά, να έχει το λιγότερο 3 mm πάχος στη μασητική /χειλική περιοχή.
• Να έχει ισορροπημένη σύγκλειση όταν τα πάνω με τα κάτω δόντια έρχονται σε επαφή. Αυτό βοηθάει στην ιδανική απορρόφηση της ενέργειας του κτυπήματος.
• Να είναι φτιαγμένος από εγκεκριμένα υλικά.
• Να ελέγχεται συστηματικά από τον οδοντίατρο για την καταλληλότητα του, ανάλογα τις ανάγκες του κάθε αθλητή και τις απαιτήσεις του αθλήματος.

Η Επιστημονική Εταιρεία Αθλητικής Οδοντιατρικής συστήνει τη χρήση εξατομικευμένου αθλητικού στοματικού νάρθηκα σε όλα τα αθλήματα όπου υπάρχει ο κίνδυνος τραυματισμού στην περιοχή του στόματος και του προσώπου.